Chặn đọt là một phương pháp quan trọng trong việc chăm sóc sầu riêng, một loại cây trồng có giá trị kinh tế cao được bà con nông dân ưa chuộng. Không chỉ phổ biến ở Việt Nam, sầu riêng còn được mệnh danh là vua của các loại trái cây tại nhiều quốc gia Đông Nam Á khác, nhờ hương vị đặc biệt và giá trị dinh dưỡng cao.
Hãy cùng Drone Việt khám phá sâu hơn về kỹ thuật chặn đọt sầu riêng và tầm quan trọng của nó trong canh tác hiệu quả qua bài viết dưới đây.
Chặn đọt sầu riêng có những nguyên lý gì?
Trong tự nhiên, cây sầu riêng thường ưu tiên phát triển thân, lá (tăng trưởng) hơn là sản xuất trái (sinh sản). Điều này đặc biệt rõ ràng khi thời tiết mưa nhiều, khiến cây mọc đọt nhanh chóng.
Nếu không được kiểm soát, quá trình đi đọt liên tục có thể làm thất bại hoàn toàn một đợt tạo mầm, buộc nông dân phải chờ đợi một chu kỳ phát triển mới.
Nguyên lý chặn đọt sầu riêng dựa trên việc can thiệp vào cơ chế sinh học của cây, nhằm kiềm chế sự phát triển của thân và lá, từ đó chuyển hướng năng lượng của cây sang sinh sản.
Đây không chỉ là quá trình cắt bỏ các phần đọt non mà còn liên quan đến việc điều chỉnh các hormone và tiết tố bên trong cây, từ đó kiểm soát sự cân bằng giữa tăng trưởng và sinh sản.
Một số phương pháp chặn đọt không hiệu quả, như việc dùng kéo cắt đọt, thường chỉ tạo ra hiệu quả tạm thời. Cây sầu riêng sau đó có thể tiếp tục phát triển mạnh mẽ ở các điểm cắt, thậm chí với tốc độ nhanh hơn.
Vì vậy, để chặn đọt hiệu quả, nông dân cần áp dụng các phương pháp ức chế sinh trưởng tổng hợp hoặc tự nhiên, nhằm điều chỉnh cân bằng nội tiết và hướng dẫn cây tập trung năng lượng vào việc tạo trái.
Các giai đoạn nào của cây cần chặn đọt?
Để tối ưu hóa năng suất và chất lượng của sầu riêng, việc chặn đọt cần được thực hiện tại ba giai đoạn chủ chốt:
Giai đoạn mắt cua
Đây là lúc cây sẵn sàng phát triển mầm mới. Tại thời điểm này, chặn đọt giúp cây tập trung nguồn lực vào việc phát triển hoa thay vì mọc thêm lá và cành mới. Điều này kích thích quá trình phân hóa mầm hoa, dẫn đến sự xuất hiện của mắt cua, một dấu hiệu quan trọng của việc bắt đầu giai đoạn sinh sản.
Sau giai đoạn sổ nhụy
Sau khi cây rụng nhụy, có xu hướng tự nhiên là mất một lượng lớn hoa và trái non do rụng sinh lý. Nếu không chặn đọt kịp thời, cây sẽ tiếp tục phát triển cành lá, gây ra hiện tượng rụng hoa hàng loạt.
Chặn đọt ở giai đoạn này giúp ổn định sự phát triển của những trái còn lại, đồng thời ngăn chặn sự cạnh tranh dinh dưỡng giữa quá trình sinh trưởng và sinh sản.
Giai đoạn trái vô cơm
Khi trái bắt đầu hình thành cơm, việc cây tiếp tục mọc đọt có thể gây ra tình trạng cơm sầu không đều, kém chất lượng. Trái sẽ không đạt đến độ vàng mong muốn và hương vị sẽ không thơm ngon như kỳ vọng.
Chặn đọt ở giai đoạn này giúp tập trung dinh dưỡng vào việc phát triển trái, cải thiện cả về màu sắc và hương vị của cơm sầu.
Hướng dẫn kỹ thuật chặn đọt sầu riêng
Trong việc chặn đọt sầu riêng, bà con nông dân có thể sử dụng nhiều phương pháp và chất ức chế khác nhau để tối ưu hóa quá trình này:
Kết hợp Paclobutrazol và phân NPK
Một chiến lược hiệu quả là sử dụng Paclobutrazol kết hợp với phân NPK có tỷ lệ 10 – 60 – 10, tăng cường lân. Paclobutrazol ức chế hoạt động của các chất sinh trưởng, hạn chế sự phát triển của đọt từ bên trong, trong khi NPK tăng lân giúp ức chế từ bên ngoài. Lưu ý nên chọn Paclobutrazol dạng sữa để tăng khả năng hấp thụ và đảm bảo an toàn cho cây.
Sử dụng Kali Trắng (Kali Sunphat)
Đây là một lựa chọn khác để ức chế quá trình sinh trưởng, đặc biệt là ức chế hoạt động của GA3 nội sinh gây phát triển đọt. Ngoài ra, phân bón như NPK 10 – 60 – 10 hoặc các loại phân có hàm lượng lân cao khác cũng hỗ trợ tốt trong quá trình này.
Sử dụng MKP (Mono-potassium Phosphate)
Với hàm lượng lân và kali cao, MKP giúp làm già lá nhanh, đồng thời kali trong MKP ức chế quá trình sinh trưởng sinh dưỡng. Kết hợp thêm kali trắng tùy theo độ sung của cây sẽ tăng cường hiệu quả chặn đọt.
Sử dụng Hexaconazole (ví dụ: Anvil)
Hexaconazole làm chậm sự sinh trưởng của cây bằng cách ngăn chặn tổng hợp GA3. Ngoài ra, hoạt chất này còn có tác dụng phòng và trị bệnh nấm, đặc biệt là nấm hồng và thối lá trên sầu riêng.
Lưu ý quan trọng:
Việc sử dụng các chất ức chế nên được cân nhắc kỹ lưỡng. Chỉ khi thực sự cần thiết, bà con mới nên áp dụng phun, tưới xử lý. Việc tác động ức chế có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cây, và trong một số trường hợp, gây suy cây hoặc tồn đọng lâu dài trong đất.
Bằng cách lựa chọn và áp dụng đúng phương pháp, bà con nông dân có thể hiệu quả hóa quá trình chặn đọt, tối ưu hóa sản lượng và chất lượng sầu riêng, đồng thời đảm bảo sức khỏe lâu dài của cây trồng.
Cách chăm sóc cây sầu riêng sau khi giai đoạn chặn đọt
Sau giai đoạn chặn đọt, việc chăm sóc cây sầu riêng cần được thực hiện một cách cẩn thận để đảm bảo rằng cây phục hồi, tránh các loại bệnh trên cây và tiếp tục phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là một số bước chăm sóc quan trọng:
- Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cây, nhất là trong giai đoạn trái phát triển. Tuy nhiên, tránh làm đất quá ẩm ướt vì điều này có thể gây thối rễ.
- Theo dõi sát sao các dấu hiệu sâu bệnh và xử lý kịp thời bằng cách phun thuốc cho cây sầu riêng. Sử dụng các biện pháp phòng trừ hợp lý để tránh ảnh hưởng đến cây và trái.
- Cắt bỏ những cành già, lá sâu bệnh hoặc không cần thiết để giúp cây tập trung dinh dưỡng cho sự phát triển của trái.
- Bón phân đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, như nitơ, phốt pho, kali và các vi lượng. Đặc biệt sau giai đoạn chặn đọt, cây cần được bổ sung phân bón để hỗ trợ sự phát triển của trái.
Ngoài ra, để quản lý hiệu quả bệnh hại trên sầu riêng, nông dân cần sử dụng thuốc đặc trị như thuốc chống nấm hồng và thuốc trị nấm cuống.
Tuy nhiên, do đặc điểm thân cao và tán rộng của sầu riêng, việc phun thuốc bằng bình tay thông thường không thể phủ kín toàn bộ cây, làm giảm hiệu quả điều trị.
Giải pháp hiện đại và hiệu quả là sử dụng máy bay xịt thuốc nông nghiệp. Đây là phương pháp được nông dân ưa chuộng vì khả năng tiết kiệm chi phí, thời gian và nhân công, đồng thời đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Máy bay xịt thuốc từ trên cao giúp phân bố đều thuốc lên mọi phần của cây, từ thân đến ngọn, tăng cường hiệu quả phòng trừ sâu bệnh.
Tại Việt Nam, Drone Việt cung cấp dòng máy bay xịt thuốc DJI chính hãng với nhiều mẫu mã như DJI T20P, T30, T40, T25, T50, phục vụ đa dạng nhu cầu của nông dân.
Kết luận
Áp dụng kỹ thuật chặn đọt đúng cách trong quá trình ra hoa và đậu trái của sầu riêng sẽ mang lại hiệu quả nổi bật về năng suất và chất lượng quả. Hy vọng rằng, thông tin từ Drone Việt sẽ trở thành nguồn kiến thức quý giá, giúp bà con làm chủ quy trình trồng trọt, gặt hái những thành công trong vườn sầu riêng của mình.
